Vertrekkende boeren gaan met name naar Duitsland, Denemarken, Zweden en Canada. ,,Dat zijn geen emigraties zoals je ziet in Ik Vertrek”, benadrukt Bennink. ,,Vertrekken vanuit een impuls komt bij agrariërs amper voor, ook niet als ze ‘klaar zijn’ met Nederland. Ze praten met collega’s in het beoogde land, gaan ter plekke kijken, denken goed na over verkoop van hun boerderij, meenemen van het vermogen en toepassen van fiscale regelingen.”
Zo ook Gerben en Rianne. In de afgelopen twee jaar bezochten zij een emigratiebeurs, spraken met specialisten, reisden naar Canada en ontmoetten er Nederlandse boeren. ,,Op de vraag wat zij anders zouden doen, zeiden ze: tien jaar eerder vertrekken”, glimlacht Gerben. ,,We bezochten bewust ook regio’s waaraan we twijfelden. Puur om het toch met eigen ogen te zien.” De keuze valt op Prince Edward Island, in het oosten van Canada.
We voelden ons er direct thuis. De overheid en inwoners zien ons als voedselproducenten en niet als vervuilers van het milieu”, merkt Rianne. Gerben: ,,Het is een gebied met een vergelijkbaar klimaat als in Nederland. Er is meer land nodig om de koeien te voeden, maar omdat de opbrengst in het algemeen hoger is gaan we minder vee, vijftig koeien, houden. Straks houden we hopelijk meer tijd voor onszelf over.”
Dat past bij Canada, weet Bennink. Boeren die willen groeien, gaan naar Duitsland of Denemarken. Opties die Gerben en Rianne ook overwogen: ,,Het zijn landen met minder strenge milieueisen dan in Nederland, maar nog steeds onderdeel van de Europese Unie. Dat voelt niet goed.” Bennink stelt: ,,Boeren die nu vertrekken zijn goede ondernemers. Ik denk dat de politiek over twintig tot dertig jaar gaat beseffen wat voor missers ze maken.”
Die zorgen hopen Gerben en Rianne achter zich te laten. Deze zomer willen ze de oversteek naar Canada maken. De enige resterende obstakels zijn de visa en de verkoop van de boerderij. ,,Anders gaat het niet door, dus dat is nog spannend.”
In het buitengebied van Hall, bij Brummen, staat de boerderij van Gerben (39) en Rianne (34) Hartink. Het stel melkt honderd koeien op het erf waar Rianne is geboren en opgegroeid. Ze zijn tevreden en kunnen er van bestaan. Toch staat de boerderij met 70 hectare grond te koop. ,,Het landbouwbeleid in Nederland biedt geen punt aan de horizon om naartoe te werken”, zegt Gerben. ,,Het voelt alsof wij ongewenst zijn en niet gewaardeerd worden.”
Dus neemt het stel een ingrijpend besluit. De Hartinks gaan emigreren naar Canada. ,,Wij denken heel goed na over deze stap, want het gaat om het bedrijf waar we veel tijd en energie in steken. Ons levenswerk.”
Dat meer boeren hun heil zoeken in het buitenland, merkt Frits Bennink. De inwoner van het buurtschap Pieperij nabij Balkbrug is eigenaar van emigratiespecialist Interfarms. ,,Naar schatting gaat het om 100 tot 150 boeren per jaar, terwijl het er enkele jaren geleden 50 waren. Je kunt zeker zeggen dat het aantal boeren dat jaarlijks emigreert is verdubbeld.”
De reden? ,,Emigreren gaat in golven. Bijna tien jaar geleden, na het afschaffen van het melkquotum, zagen veehouders meer mogelijkheden om zich te ontwikkelen, maar het invoeren van het fosfaatrecht leverde een nieuwe productiebeperking op. Daarnaast zijn er de stikstofproblemen en het negatieve beeld dat wordt ervaren over hoe men naar boeren kijkt”, legt Bennink uit.
Wat opvalt: ,,Het zijn met name boeren die in de buurt van een Natura 2000-gebied gevestigd zijn”, zegt Bennink. ,,Zij weten dat ze in de toekomst sowieso moeten verkassen. Aangezien de mogelijkheden binnen ons eigen land beperkt zijn en de overheid als een onbetrouwbaar wordt gezien, gaan ze de grens over. Daar hebben ze ook te maken met milieuwetgeving, maar die is een stuk begrijpelijker.”
Dat beaamt Gerben Hartink. De huidige boerderij ligt op enkele kilometers afstand van de Veluwe, een beschermd natuurgebied. De maatregelen die de overheid moet nemen om de uitstoot van stikstof te beperken, kunnen grote gevolgen hebben voor boeren in de omgeving. ,,De reden om te emigreren wordt steeds groter, want als we nu niet gaan weet ik niet of we over vijf tot tien jaar nog boeren.”