Vertrekkende boeren gaan met name naar Duitsland, Denemarken, Zweden en Canada. ,,Dat zijn geen emigraties zoals je ziet in Ik Vertrek”, benadrukt Bennink. ,,Vertrekken vanuit een impuls komt bij agrariërs amper voor, ook niet als ze ‘klaar zijn’ met Nederland. Ze praten met collega’s in het beoogde land, gaan ter plekke kijken, denken goed na over verkoop van hun boerderij, meenemen van het vermogen en toepassen van fiscale regelingen.”
Zo ook Gerben en Rianne. In de afgelopen twee jaar bezochten zij een emigratiebeurs, spraken met specialisten, reisden naar Canada en ontmoetten er Nederlandse boeren. ,,Op de vraag wat zij anders zouden doen, zeiden ze: tien jaar eerder vertrekken”, glimlacht Gerben. ,,We bezochten bewust ook regio’s waaraan we twijfelden. Puur om het toch met eigen ogen te zien.” De keuze valt op Prince Edward Island, in het oosten van Canada.
,We voelden ons er direct thuis. De overheid en inwoners zien ons als voedselproducenten en niet als vervuilers van het milieu”, merkt Rianne. Gerben: ,,Het is een gebied met een vergelijkbaar klimaat als in Nederland. Er is meer land nodig om de koeien te voeden, maar omdat de opbrengst in het algemeen hoger is gaan we minder vee, vijftig koeien, houden. Straks houden we hopelijk meer tijd voor onszelf over.”
In juli 2021 werd het akkerbouwbedrijf in Nederland verkocht
Vervolgens Frans de Schutter brak vervolgens een spannende tijd aan. ''We hadden wel wat leuke bedrijven gezien, maar nog geen geld op de bank staan. Dus moesten we eerst het bedrijf in Kloosterburen verkopen om te kunnen toehappen als dat nodig is''. In juli 2021 werd het akkerbouwbedrijf in Nederland verkocht. twee maanden later kwam het bedrijf in Trakovice op de radar. In juni 2022 werden alle papieren ondertekend en kwam de boerderij met een areaal van twaalfhonderd hectare op naam van de Nederlanders te staan. ''Mijn broer en ik werkten hier vanaf 1 april vorig jaar overigens wel al om de week bij de vorige eigenaar.''
De grond is zeer rijk aan organische stof
Het bedrijf teelt de gewassen op humeuze kleigrond. Een derde van het areaal is zogenoemde Chernozem, zeer donkere grond, rijk aan organische stof. Een ander deel is zelfs nog zwartere, zwaardere kleigrond. Het overgrote deel is wat lichter, maar overal is het zeer rijk aan organische stof. '' Het gros van akkerbouw hier zijn pure graanbedrijven. Wij wilden iets anders dan anders, ook o ons te onderscheiden. Hier zitten maar een handvol groentetelers. Bovendien hebben we altijd aardappelen en uien geteeld.''
Opslagmogelijkheden uitbreiden
Voor de toekomst van het bedrijf ligt er volgens Frans de Schutter een mooie kans. “We hebben op dit moment wel wat opslag, maar niet zo hightec dat we voor langere tijd kunnen bewaren. Daar ligt nog wel een kans om de lokale markt te bedienen. Er zijn namelijk maar een paar telers die groenten verbouwen. Je ziet dat er daarom best veel geïmporteerd wordt. Dus de potentie om de lokale afzet uit te breiden is best groot.” Thijs de Schutter knikt instemmend. “Maar er liggen ook nog wel wat andere uitdagingen. De grond is fantastisch, maar de boerderij is uitgeleefd. De overige gebouwen, dit is een typisch Sovjet-bedrijf met het kantoor direct aan de weg, zijn in orde, maar de rotzooi van de vorige eigenaar staat nog wel op het erf. Langzamerhand moeten wij wel bepalen wat we daar mee willen doen.”
Aardappelen, mais, tarwe, uien en suikerbieten
De familie De Schutter verbouwt naast aardappelen in Trakovice mais voor de zaaidzaadvermeerdering, silage- en korrelmais, durum- en baktarwe, koolzaad, uien en suikerbieten. De teelt van aardappelen is echter de belangrijkste tak van sport. Het pootgoed krijgt het bedrijf deels via contacten uit Nederland. “We willen een goede kwaliteit leveren en ons daarmee onderscheiden. Het gaat dan om frites- en tafelaardappelen. Zestig procent zijn fritesaardappelen die we afzetten naar Lamb Weston in Oostenrijk of naar McCain in Polen gaan. We zetten een deel van de consumptieaardappelen in voor verpakken en afzet in de regio. Verder wordt er nog tien procent lokaal afgenomen voor vlokken”, vertelt Thijs de Schutter.
Dat past bij Canada, weet Bennink. Boeren die willen groeien, gaan naar Duitsland of Denemarken. Opties die Gerben en Rianne ook overwogen: ,,Het zijn landen met minder strenge milieueisen dan in Nederland, maar nog steeds onderdeel van de Europese Unie. Dat voelt niet goed.” Bennink stelt: ,,Boeren die nu vertrekken zijn goede ondernemers. Ik denk dat de politiek over twintig tot dertig jaar gaat beseffen wat voor missers ze maken.”
Die zorgen hopen Gerben en Rianne achter zich te laten. Deze zomer willen ze de oversteek naar Canada maken. De enige resterende obstakels zijn de visa en de verkoop van de boerderij. ,,Anders gaat het niet door, dus dat is nog spannend.”
''We hoopten eigenlijk deze week de eerste mais te zaaien, maar voor aankomende wekend is er regen voorspeld. Dan moeten we niet met de zaaimachine het land in willen. Dus hebben we maar geprobeerd een flinke slag te maken met kunstmest strooien. Dat is uiteindelijk één vracht geworden, omdat de kwaliteit van de kunstmest niet optimaal was en we de partij hebben teruggestuurd. Maar we hebben vandaag nog zeventig hectare kunnen doen'' vertelt Thijs de Schutter, terwijl hij samen met zijn broer Rick aan de tafel achter zijn laptop zit. Ook vader Frans Schutter zit aan tafel. Hij is eerder in de week vanuit Kloosterburen overgereden naar Trakovice aan de westkant van Slowakije, waar het akkerbouwbedrijf ligt. Hij is samen met zijn zonen eigenaar van de drie bv's, maar woont nog in Kloosterburen. ''Ik rijd veel heen en weer maar ben in de drukke periodes een aaneengesloten periode hier om te helpen. Bijvoorbeeld met het poten van de aardappelen en het zaaien van de uien, bieten en mais. In Nederland jen ik in principe alleen nog de tuin'', lacht hij. ''En uiteraard mijn vrouw Carin en mijn dochter Ilse studeert in Dronten. Carin werkt nog gewoon in Nederland, maar komt hier ook vaak naar toe. We zoeken nog naar het juist ritme,''
Op zoek naar de hoogwaardige grond om aardappelen te telen
Rick en Thijs Schutter zien voor zichzelf een toekomst in de landbouw en het liefst met z'n tweeën. In Kloosterburen had de familie een akkerbouwbedrijf van zeventig hectare. Prima bij de tijd, alleen te klein voor twee inkomens en eigenlijk geen groeimogelijkheden. Daarom werd vijf jaar geleden over de grens gekeken. Aanvankelijk waren de pijlen gericht op Denenmarken, waar twee jaar lang werd rondgekeken. ''Maar eigenlijk konden we geen plek vinden waar de grond geschikt was om hoogwaardig aardappelen te telen'' verteld Thijs Schutter. via de website van emigratiespecialist Interfarms kwamen de broers op het spoort van Slowakije. ''Pal naast Oostenrijk en met een grondprijs, die een tiende van die in Nederland is.'' ''Na verkenning in het Centraal-Europese land waren Rick en Thijs de Schutter twee jaar geleden overtuigd geraakt''. De broers konden geen slechte grond vinden in Slowakije. De grond is kwalitatief zo ontzettend goed'' aldus de twee broers.